Maliye Bakanı Naci Ağbal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bakanlar Kurulunun Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan "Bazı Mallara Uygulanan Özel Tüketim Vergisi Tutarlarının Belirlenmesi Hakkında Karar"ına ilişkin değerlendirmede bulundu.
Kararla akaryakıt üzerinden alınan özel tüketim vergisinde (ÖTV) eşel mobil sistemine geçildiğine işaret eden Ağbal, şöyle konuştu:
"Yeni bir sistem. Bu sistemle petrol fiyatlarında ve kurda meydana gelebilecek değişimler karşısında vergi miktarları, değişimin yönüne bağlı olarak ters orantılı çalışacak. Herhangi bir şekilde uluslararası petrol fiyatları ve döviz kurları yukarı giderse ve bu nedenle akaryakıta zam yapılması gerekirse bu miktar kadar vergi indirimi gerçekleştirilecek. Sistemde tersi de geçerli olacak. Petrol fiyatları ve döviz kurları aşağı doğru gelmeye başlarsa petrol fiyatları tekrar 70 dolarların altına, kur da şu anki seviyenin altına gelirse bu defa ÖTV tutarları tekrar yukarı yönlü değişime uğrayacak."
"Fiyatlar koridor dahilinde değişecek"
Ağbal, uygulamayla bugün itibarıyla geçerli ÖTV tutarlarını tavan olarak belirlediklerine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
"Eşel mobil ÖTV sisteminde vergilerin aşağı inmesinde sınır olmayacak ama yukarı giderken bugün uygulanmakta olan vergi tutarları hiçbir şekilde aşılamayacak. Benzinin litresi üzerinden 2 lira 37,65 kuruş, mazotta 1 lira 79,45 kuruş, LPG'de 1 lira 77,88 kuruş kilogram başına vergi alıyoruz. Bugün var olan maktu vergi tutarları aşılmamak ve bu rakamlar tavan olmak kaydıyla yeni bir koridor ürettik. Bu koridor dahilinde fiyatlardaki değişime bağlı olarak vergi tutarları da değişecek."
Bu düzenlemeye neden gerek duyulduğuna açıklık getiren Ağbal, ham petrol fiyatları ve döviz kurunun, jeopolitik gelişmeler nedeniyle yukarı yönlü hareket ettiğini söyledi. Jeopolitik riskler azaldığında, petrol arzı arttığında uluslararası petrol fiyatlarının da tekrar aşağı yönlü gitmesini beklediklerini vurgulayan Ağbal, şöyle devam etti:
"Şu anda uluslararası petrol fiyatlarındaki trendler, bu stresi yansıtan konjonktürel ve geçici hareketler gibi duruyor. Kur hareketlerinde de Türkiye, diğer gelişmekte olan ülkelerle birlikte bu gelişmeden etkileniyor. Gelecek günlerde kur hareketlerinin tekrar aşağı yönlü bir gelişme kaydedeceğini de bekliyoruz. Önümüzde bir seçim süreci var. 24 Haziran seçimleri ülke için son derece önemli. Seçimlerde milletimizin teveccühü sayesinde yeni dönemde güçlü bir siyasi iktidarın oluşacağını ümit ediyoruz, bekliyoruz, piyasaların da beklentisi bu yönde. 24 Haziran'dan sonra ekonomi politikalarında gerekli adımları da atacağız. Bu çerçevede kurların da bu geçici ve normali yansıtmayan seviyelerden aşağı doğru geleceğini görüyoruz."
Petrol fiyatları ve uluslararası dolar fiyatlarındaki hızlı değişimler karşısında, bu değişimleri kompanse edecek bir sisteme ihtiyaç duyulduğunu anlatan Ağbal, akaryakıt fiyatlarının bu iki değişimden otomatik etkilendiğine dikkati çekti. Ağbal, bu gelişmeleri geçici gördükleri için oynaklıkları kompanse edecek eşel mobil ÖTV sistemini uygulamaya soktuklarını belirterek, "Önümüzdeki günlerde kısa vadede fiyatların yukarı gitmesi nedeniyle geçici olarak vergi indirimleri kendiliğinden oluşacak. Her şey normalleştikten sonra sistem tekrar olağan seyrine gelecek. ÖTV tutarları bugünkü belirlenmiş seviyelere tekrar geri dönmüş olacak." dedi.
Ağbal, böylece, vatandaşın, sanayicinin ve işletmelerin akaryakıt maliyetinin de yönetilmiş olacağını bildirdi.
Eşel mobil sisteminin Bakanlar Kurulu kararıyla kalıcı olarak getirildiğini ifade eden Ağbal, "Petrol fiyatları ve kurlar aşağı inse bile vergi hiçbir şekilde bugünkü tutarı geçemeyecek. Tüketicinin lehine olan bir tavan sistemi geçerli. Taban da bulunmayacak. Belirli bir koridor dahilinde sistem işleyecek. Tüketiciyi korumak açısından bir tavan getirdik ki hiçbir şekilde bugünkü vergide bir artış olmasın. Sistem bugünkü seviyeye göre vergide artış meydana getirmeyecek, azalış olabilir ama artış olamaz." ifadesini kullandı.
Ağbal, bu düzenlemeyle Merkez Bankasının yürüttüğü para politikasına, maliye politikası kanalıyla güçlü bir destek verilmiş olacağına dikkati çekerek, "Akaryakıt fiyatlarındaki değişim enflasyonu doğrudan etkiliyor. Akaryakıt fiyatlarında artışların olmaması, Merkez Bankasının enflasyonla ilgili öngörülerini güçlendirecek, enflasyon beklentilerini olumlu yönde etkileyecek." dedi.
"ÖTV gelirlerinde kalıcı azaltıcı etkisi bulunmayacak"
Uygulamanın bütçeye etkisine ilişkin de değerlendirmede bulunan Ağbal, bu yıl bütçe gelir performansının, öngörülerin oldukça üzerinde seyrettiğini bildirdi. Ağbal, bütçeyi asla tahrip edici bir düzenleme yapmadıklarının altını çizerek, "Biz, hesabımızı kitabımızı yaparak bu işi gerçekleştirdik. Gelir ve gider üzerindeki etkisini düşündüğümüzde, bu düzenlemenin bütçe üzerindeki net etkisi pozitif olacak. Bütçemizin gelir tarafı öngörülenin baya üzerinde gerçekleşecek. Bu düzenlemenin ÖTV gelirlerinde kalıcı bir azaltıcı etkisi bulunmayacak. Konjonktürel oynaklıklar nedeniyle çok kısa sürede bir miktar gelir kaybına uğrasak da yakın vadede tekrar bu oynaklıklar ortadan kalkacağı için vergi eski seviyesine gelecek. Zaman zaman ÖTV'nin indirilmesi talep edilirdi, Maliye Bakanı olarak 'kalıcı ve doğru çözüm olmadığını' söyledim, yine aynı fikirdeyim. Eşel mobil sistemi farklı, her iki yönde de gelişmelere bağlı olarak çalışıyor. Kalıcı vergi indirimi, kalıcı gelir kaybına neden olur. Ayrıca, petrol ve kurdaki değişimler karşısında etkisiz hale de gelebilir. Eşel mobil sistemi ise belirli koridor dahilinde aşağı yukarı çalıştığı için gelirlerde önemli kayıptan bahsedilemez." değerlendirmesinde bulundu.
Enflasyon arttıkça bütçenin gider tarafındaki personel maaşı ve kamu yatırımları gibi harcamaların da nominal arttığına dikkati çeken Ağbal, "Gelecek günlerde ham petrol fiyatları artmış, kurda gelişme olmuş olsa bile akaryakıt fiyatları değişmeyeceği için buradan gelebilecek enflasyonu önlemiş olduk. Önlediğimiz enflasyon kadar aslında harcama artışından da kurtulduk. Bu sistem, bütçenin harcama tarafında kalıcı şekilde oluşabilecek gider artışlarının da gelecek süreçte önüne geçmiş oldu. Dolayısıyla bütçe üzerindeki bu düzenlemenin net etkisinin pozitif olduğunu düşünüyorum. Aslında, bütçe dengesinde ortaya çıkabilecek kalıcı bozulmanın da önüne geçtik." dedi.
"Fiyat artışı olduğu anda devreye girecek"
Ağbal, bugün itibarıyla Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK) ilan edilen çıkış fiyatlarını baz aldıklarını belirterek, şunları kaydetti:
"Bugünden itibaren vergisiz satış fiyatlarında önümüzdeki günlerde yukarı yönlü hareket olursa o zaman bu sistem devreye girecek. EPDK'nin akaryakıt fiyatlarının belirlenmesinde bir sistemi var. Bu sistem uluslararası petrol fiyatları ve kurdaki değişime duyarlı. Bu sistemin formülleri belli. Her şey sabitken 17 Mayıs'tan yani bugünden itibaren bu formül çalışacak. Bu formül içinde vergisiz satış fiyatı yukarıya giderse, aynı oranda vergi aşağı gelecek. Vergisiz satış fiyatı aşağı gelirse vergi aynı oranda yukarıya gidecek. Bugün bir başlangıç günü. EPDK'nin pompa satış fiyatlarında belirlediği eşiklere gelindiğinde, o anda bu sistem devreye girecek. Fiyat gelişmeleri ve vergi koridoru dahilinde bu sistem kendiliğinden otomatik işleyecek. Örneğin, gelecek hafta bir fiyat ayarlaması ihtiyacı olursa, üreticiler formüle bağlı olarak fiyatta artış yapacak ama eş zamanlı olarak vergi aşağı geleceği için pompa fiyatlarında artış olmayacak."
