Çerkeslerin savaş boyunca yurtlarını terke zorlandığını belirten Düzce Milletvekili Talih Özcan, “ Çerkesler, savaşın bitimi ile birlikte insanlık tarihinin en büyük ve en dramatik sürgününe maruz kaldılar. Tarihi kayıtlara göre 1 milyon 500 bine yakın Çerkes Kuzey Kafkasya’daki yurtlarından sürülerek Osmanlı topraklarına gönderildi. Başka bir değişle, Çerkes nüfusunun yüzde 70’i sürgün edildi. Bu trajik sürgün, Tuapse, Soçi ve Sohum gibi liman kentlerine toplanan yüz binlerin gemilerle Varna, Samsun, Sinop, Trabzon gibi Osmanlı liman kentlerine nakledilmesi, oradan da Osmanlı topraklarına (Anadolu’ya, Ortadoğu’ya ve Balkanlar’a) dağıtılması ile sonuçlandı. On binlerce kişi yollarda açlıktan, hastalıktan ve soğuktan can verdi.
“BİR İNSAN VATANI OLMADIĞINDA YALNIZDIR”
Kafkasya bizim Ata yurdumuzdur. Türkiye de bizim Ana yurdumuzdur. Ana sevgi demektir, şefkat demektir, kardeşlik demektir. Bizler Ata yurdumuza nasıl sahip çıkıyorsak Ana yurdumuza da sahip çıkıyoruz. Biz Cumhuriyetle büyüdük. Çanakkale’de de biz vardık, Dumlupınar’da da biz vardık. Ata yurdumuzu koruduğumuz gibi, Ana yurdumuzu da koruyoruz. Kafkas halkı bir yerlere geliyorsa, bunu Cumhuriyete borçludur, Ana yurduna borçludur. Bir insan vatanı olmadığında yalnızdır” şeklinde konuştu.
